36 Emotie en esthetiek, of toch semantiek en symboliek

Vorige maand verscheen het artikel Linking innovation to design: consumer responses to visual product newness van Radford en Bloch. Deze twee Amerikaanse onderzoekers hebben gekeken naar manieren waarop visual design van nieuwe producten invloed kan hebben op de voorkeur van consumenten. Zou je deze bevindingen kunnen doortrekken naar logodesign?


In het onderzoek gaan Radford en Bloch ervan uit dat design consumenten op vier manieren kan beïnvloeden:
1. emotie (het gevoel dat het design oproept)
2. esthetiek (hoe mooi men het product vindt)
3. semantiek (welk verhaal ‘vertelt’ het design)
4. symboliek (de persoonlijke en sociale waarden die het design uitstraalt).

Bij dit rijtje denk ik al meteen dat 1 en 2 elkaar voor een deel overlappen, want als je iets mooi vindt, geeft dat je waarschijnlijk een positief gevoel. En hoe kun je 3 en 4 eigenlijk uit elkaar houden? Het verhaal dat je kunt vertellen met design, komt toch altijd in de buurt van de waarden die je wilt uitdragen, want die waarden vormen toch een intrinsiek onderdeel van dat verhaal.

Symboliek en emotie doorslaggevend
Uit het onderzoek van Radford en Bloch blijkt dat symboliek en emotie bij visual productdesign de meeste invloed uitoefenen op de voorkeur van de consument voor een nieuw product. De onderzoekers stellen dat goed visual design een positief gevoel oproept (emotie). Ik zie de overlap tussen 1 en 2 terugkomen. Want komt goed visual design ook hier niet grotendeels overeen met design dat je mooi vindt? (esthetiek)
Verder geven de onderzoekers aan dat een goed visual design bepaalde persoonlijke en sociale waarden uitstraalt die passen bij het product (symboliek). Die zouden dus belangrijker zijn dan de semantiek.
Ik ben niet achter alle ins en outs gekomen van het onderzoek. Dus hoe Radford en Bloch tot bovenstaande conclusies zijn gekomen, kan ik niet goed uitleggen. En ook niet waarom semantiek en esthetiek minder belangrijk zijn bij visual design van een nieuw product. Maar het is wel mogelijk om deze vier factoren door te trekken naar logodesign.

Logodesign en stadswapens
Welke factor zou nu vooral belangrijk zijn bij logodesign? Is dat emotie of esthetiek, of meer een combinatie van symboliek en semantiek? Maakt het nog verschil of het gaat om een nieuw logo of een bestaand logo, voor een nieuwe of een bestaande organisatie? Hoe zit dat bij gemeentes en steden? Ga zelf eens kijken bij onderstaande beelden: logo´s en wapens, wat doen ze met je? Roepen ze vooral gevoel op of vertellen ze je een verhaal? Vind je ze mooi of dragen ze de waarden uit van de stad en/of gemeente?

                

 

Eerste constateringen

Op het eerste gezicht vind ik de logo´s vooral mooi (esthetiek), maar minder verhalend dan de wapens (semantiek). De wapens heb ik er bewust bij gezet omdat het verhaal dat zij vertellen bekend zou kunnen zijn bij stakeholders. Die bekendheid kun je gebruiken bij het ontwerp van een gemeentelijk logo door het leggen van een visuele verbinding. Dit is duidelijk zichtbaar bij Amsterdam en Utrecht.

Qua symboliek kan de gemiddelde stakeholder of relatie niet veel uit de logo´s halen zonder aanvullende informatie. Dit geldt ook voor de emotie wat mij betreft: een logo an sich roept bij mij niet direct veel gevoel op.

Wat zegt dit nu? Nog niks eigenlijk. Product design en logo´s vergelijken is zoiets als appels en peren naast elkaar zetten. En om de vier genoemde factoren echt een eigen taal te laten spreken en allemaal iets afzonderlijks te laten zien, zijn deze beschouwingen nog te oppervlakkig. Verder graven dus.