donderdag 15 april 2010

13 Naar een zichtbare overheid

Onlangs kreeg ik een bijzonder inspirerend boekje: ‘Het gezicht van de staat’,  een essay over de invoering van het nieuwe Rijkslogo.

“Het nieuwe rijksbrede logo zorgt voor een heldere en specifieke positionering van de overheid, waardoor de rijksoverheid (weer opnieuw) zichtbaar wordt voor de burgers”, zo luidt de conclusie van het boekje dat de denktank van de NSOB (Nederlandse School voor Openbaar Bestuur) schreef. Het Rijkslogo “verwijst naar de historie, kent een zekere strengheid en creëert daarmee afstand die daarmee de zichtbaarheid en herkenbaarheid vergroot”.

Geen spiegel zijn  
Het essay beschrijft het belang van een afstand tussen overheid(slogo) en maatschappij, tussen overheid en burgers. Want als je te dichtbij komt als overheid (en teveel lijkt op de maatschappij en haar burgers), is het alsof burgers zichzelf of de maatschappelijke vraagstukken in een spiegel zien, waarmee de organisatie daarachter feitelijk onzichtbaar blijft. Dat is niet handig, want als je als overheid onzichtbaar wordt, leidt dat tot een verlies aan legitimiteit omdat je niet meer wordt gezien als partij die grote maatschappelijke vraagstukken kan oplossen.

Zo had ik het nog nooit bekeken. Zoveel mogelijk visuele nabijheid van gemeente tot stad leek me altijd een mooi streven bijvoorbeeld. Daarbij was ik vooral gericht op herkenning. Ik had wel gekeken naar differentiatie: hoe onderscheidt de gemeente zich van de stad en allerlei andere (maatschappelijke) organisaties die op een of andere manier gebruik maken van de beelden van de stad? Maar ik had zelf nooit die spiegel ‘in beeld gekregen’ en de risico’s gezien die daaruit voortvloeien.

Verbeelding versus afbeelding  
“Representatie is altijd verbeelding, veel meer dan afbeelding. Het is een autonome werkelijkheid.” Dat laatste triggert mij want zo zie ik het ook: huisstijl – de visuele representatie van een organisatie - is een autonome werkelijkheid. Uiteraard gebaseerd op onderliggende culturele waarden of organisatieidentiteit, noem het zoals je wil. Maar zodra de huisstijl er is, ontstaat een eigen autonome werkelijkheid die op zijn beurt weer alle niveaus in een organisatie kan beïnvloeden.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten